Sposoby usuwania laków: jaka jest ich skuteczność?

W poprzednim artykule przyjrzeliśmy się przyczynom powstawania laków w przemysłowych układach olejowych. Opisano tam, jak degradacja oleju prowadzi do tworzenia się submikronowych cząsteczek, które następnie łączą się ze sobą i osadzają na metalowych powierzchniach, zmieniając się w lak. Laki pozostawione bez nadzoru mogą powodować różnego typu awarie maszyn, kosztowne przestoje, drogie naprawy, a w najgorszych przypadkach prowadzić do konieczności wymiany sprzętu.

Koszty te można jednak ograniczyć dzięki ich usuwaniu. Jest kilka technik i mechanizmów, które okazały się skuteczne w usuwaniu laków z powierzchni. Jednym ze sposobów jest zastosowanie wysokiej temperatury do odwrócenia procesu tworzenia laku. W bardzo wysokich temperaturach lak mięknie i w pewnym stopniu powraca do postaci oleju. Jednak do czasu wymiany oleju, cząstki stałe pozostają w nim i problem może pojawić się ponownie.

Innym sposobem jest zastosowanie środka chemicznego zmieniającego „skłonność” oleju do zatrzymywania laków.  Dostępne produkty chemiczne służące usuwaniu laków podzielić można na trzy kategorie:

• Rozpuszczalniki: są to przeważnie lotne związki organiczne o charakterystyce zbliżonej do benzyny. Rozpuszczalniki okazały się skuteczne przy czyszczeniu układu z laków, jednak wiąże się z nimi kilka wyzwań. Po pierwsze, nie utrzymują się zbyt długo w oleju. Z natury ulegają szybkiej degradacji, ulatniając się z oleju po niedługim czasie. Mogą one także szkodzić gumowym elementom układu, takim jak uszczelki i pierścienie O-ring. Rozpuszczalniki mogą również obniżyć temperaturę zapłonu oleju nawet o 90°C, zwiększając ryzyko zapłonu w niższej temperaturze.
• Środki dyspergujące, myjące lub ich połączenie: niektóre marki środków dyspergujących/myjących są powszechnie stosowane i okazują się skuteczne w usuwaniu laków. Mogą one jednak zmieniać niektóre podstawowe właściwości oleju. Jedną z nich jest zdolność oddzielania wody. Olej i woda zazwyczaj oddzielają się od siebie w układzie w sposób naturalny, umożliwiając operatorom usunięcie wody. Podobnie jak domowe mydło, detergent chemiczny może sprawić, że olej i woda połączą się, tworząc emulsję i uniemożliwiając usuwanie wody. Inną wadą obecności dyspergentów/detergentów w składzie jest fakt, że te składniki chemiczne mogą wpływać na skrócenie żywotności przeciwutleniaczy, przez co nie są one w dłuższej perspektywie czasu kompatybilne z olejem.
• Syntetyczne dodatki wspomagające rozpuszczanie: są stosowane z powodzeniem, jednak ich działanie na laki osadzone na powierzchniach nie jest zbyt silne. Sprawdzają się lepiej jako środki zapobiegające powstaniu laków, utrzymując prekursory rozpuszczone w oleju i spowalniając proces ich tworzenia. Ich skuteczność stoi pod znakiem zapytania, podobnie jak ich kompatybilność z olejem.

Poza środkami chemicznymi dodawanymi do olejów narażonych na tworzenie laków, stosuje się także, z umiarkowanym powodzeniem, systemy filtrów. Można tu stosować kilka technologii filtrowania, w tym filtrację wgłębną, elektrostatyczną, BCA (ang. Balanced Charge Agglomeration) oraz przy użyciu żywicy adsorpcyjnej. Usuwają one z oleju prekursory laków, zanim te osadzą się na metalowej powierzchni.  Sposoby te okazują się w różnym stopniu skuteczne przy usuwaniu prekursorów laków z oleju, jednak mogą przy okazji usuwać z niego pożyteczne dodatki przeciwpienne, inhibitory rdzy czy dodatki zwiększające odporność na wysokie ciśnienie.

Widać zatem, że choć istniejące produkty do usuwania laków są obecnie stosowane i w różnym stopniu skuteczne, wiążą się z nimi także poważne wyzwania i problemy. Najważniejszymi z nich są oddzielanie wody, stabilność oksydacyjna oraz kompatybilność z uszczelnieniami. Firma Chevron pracuje nad alternatywnymi sposobami usuwania laków, które rozwiązałyby te problemy. Przeprowadziliśmy szeroko zakrojone, rygorystyczne testy w warunkach rzeczywistych, w środowiskach dużego ryzyka, w których awaria wiąże się z ogromnymi kosztami, aby mieć pewność, że nasi klienci będą mogli w pełni polegać na oferowanym przez nas produkcie. Podzielimy się wynikami naszych starań w kolejnym artykule poświęconym zagadnieniu laków.

Dowiedz się więcej na temat preparatu do usuwania laków VARTECH™ Industrial System Cleaner.